Экспорттық серпіліс: Мемлекеттік қолдау Қазақстан бидайына Еуропа мен Африка нарығын қалай ашты

Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорты бойынша жаңа рекордқа сенімді қадам басып келеді. Бұл жетістіктегі басты рөлді бұрын-соңды болмаған көлемде экспортталған бидай атқарды. Стратегиялық мемлекеттік қолдау ішкі нарықта артық өнімнің жиналуын болдырмай, қазақ бидайына бұрын қолжетімсіз болған нарықтарды — Скандинавиядан Солтүстік Африкаға дейін — ашты.

Бұл серпілістің егжей-тегжейін Agrosearch компаниясының бас директоры Жеңіс Шаймерденовпен эксклюзивті подкастта Қазақстан астық одағының (ҚАО) аналитика комитетінің төрағасы Евгений Карабанов бөлісті.

Экспорттық жетістіктің негізгі қозғаушы күші — үкіметтің тасымалдау шығындарын субсидиялау бағдарламасы. Евгений Карабановтың айтуынша, дәл осы бағдарлама Қазақстанның әлемдік теңіз порттарынан шалғай орналасуына байланысты логистиканың қымбаттығы сияқты көпжылдық мәселесін шешті. «Біз әрдайым Ресей мен Украинадан логистика жағынан ұтылып келдік», — деп атап өтті сарапшы.

Мысалы, бір тонна астықты Қара теңіз порттарына жеткізу Қазақстанға 70 доллар тұрса, Ресейдің оңтүстігіндегі бәсекелестер бұл үшін небәрі 10–20 доллар жұмсайды. Бағытқа байланысты тоннасына 38-ден 56 долларға дейінгі мемлекеттік субсидиялар «бәсекелестік шарттарды теңестірді» және бұл айырмашылықты жойды. «Осы бағдарламаның арқасында көптеген қосымша нарықтар ашылды», — деді Карабанов, субсидиясыз оларға шығу мүмкін еместігін атап өтіп.

Нәтижесінде экспорттық бағыттардың айтарлықтай әртараптандырылуы орын алды. Қазақстан бидайын сатып алушылар тізімінде көптеген жылдар бойы болмаған немесе ешқашан болмаған елдер пайда болды:
• Марокко
• Алжир
• Еуропа елдері, соның ішінде Норвегия, Нидерланд, Ұлыбритания және Бельгия
• Сатып алу көлемін айтарлықтай арттырған қайта оралған нарықтар — Вьетнам және Әзербайжан
Осылайша, тасымалдау шығындарын субсидиялау бағдарламасы жай ғана қаржылай көмек емес, мол өнімнен кейін ішкі нарықтағы бағаның төмендеуін болдырмаған және Қазақстан экспорт тарихының жаңа бетін ашқан стратегиялық құралға айналды.
Евгений Карабанов атап өткендей: «Біздің астық ұнады, өтіп жатыр, ал егер бұл бағдарлама ары қарай да жалғаса берсе, керемет болар еді».

 

Евгений Карабановпен толық эксклюзивті сұхбатты YouTube арнамыздан көре аласыз