Қазақстанның аграрлық нарығы: нені сату керек, нені ұстап тұру қажет?

«Дәнді және майлы дақылдар. Қазақстан» аналитикалық бюросы ауыл шаруашылығы өнімдері нарығының жай-күйі туралы жаңа есеп жариялады. Сарапшылар нарықтағы жағдайды талдап, негізгі өзгерістерді атап өтіп, қатысушыларға нақты ұсынымдар берді. Дәнді және майлы дақылдар сегменттерінде қандай үрдістер байқалуда және фермерлерге қандай стратегия ұстанған жөн?

Дәнді дақылдар: жергілікті өсім мен тұрақтылық
Дәнді дақылдар нарығы қалыпты белсенділікті көрсетуде. Жоғары сапалы жұмсақ бидайдың кейбір сорттары аздаған өсімді көрсетті. Ал төменгі класты бидай сорттары негізінен тұрақты болып қалды, сирек жағдайда ғана аздаған өсу байқалды. Арпа бағасы өзгерген жоқ. Ақуыз құрамы жоғары қатты бидай (дурум) трейдерлердің қызығушылығын тудырғанымен, бағасында айтарлықтай өзгеріс жоқ.
Нарық қатысушыларының айтуынша, орташа сапалы және жоғары ақуызды бидай шағын партиялармен сатып алынуда. Бұл сұраныстың әлі де шектеулі екенін және нарықта айтарлықтай серпін тудырмағанын көрсетеді.

Фермерлер не істеуі керек?
Сарапшылар жоғары сапалы бидай мен арпаға қатысты сатуды уақытша тоқтатуға кеңес береді — тиімді баға күтуге болады. Орта және төмен сапалы бидайды қажеттілікке қарай сату ұсынылады. Дурум бидайын жақын арада сатқан дұрыс, өйткені бағасының өсуі күтілмейді.

Майлы дақылдар: жекелеген белсенділік
Майлы дақылдар ішінде зығыр (лён) сенімді өсу көрсетіп, сегменттің ең белсенді өкіліне айналды. Ал рапс, күнбағыс және сафлор, сонымен қатар соя, қыша, бұршақ және түрлі жасымық тұрақты күйде қалды. Солтүстік аймақтардағы жаңа өнім сапаға байланысты нарыққа қосымша әсер етуде.

Майлы дақылдарға қатысты стратегия
Зығыр мен күнбағысқа қатысты сарапшылар бағаның нығаюын күтіп, сатуды кідіртуге кеңес береді. Ал сафлорды дәл қазір сату ұсынылады, себебі оның бағасының едәуір өсу ықтималдығы аз. Қалған дақылдарды (рапс, соя, қыша және бұршақ тұқымдастар) шаруашылықтың нақты қажеттіліктеріне байланысты сату керек.

Ықпал ететін факторлар мен болжамдар
Нарықтағы қазіргі жағдай бірнеше факторға байланысты қалыптасуда: өнім сапасы, аймақтық ерекшеліктер, ішкі және сыртқы сұраныс, логистика. Сарапшылар өз болжамдарын бағыт-бағдар ретінде ұсына отырып, олар нарық жағдайына қарай өзгеруі мүмкін екенін ескертеді.

Қалай әрекет ету керек?
Қазақстандағы дәнді және майлы дақылдар нарығы бірқалыпты қозғалыс сатысында, кей тұстарда белсенділік байқалады. Фермерлер өз өнімінің сапалық параметрлеріне мұқият қарап, нарық сигналдарын бақылап отырғаны жөн. Кейбір дақылдар үшін — күту уақыты, басқалар үшін — белсенді сату, ал үшіншісі үшін — қысқа мерзімді қажеттілік пен ұзақ мерзімді пайда арасындағы тепе-теңдік қажет.