27.08.2025, 19:43
Баға реттеудің орнына азық-түлік ваучерлері және фермерлерді қолдау: Қазақстандағы жаңа реформа
Фермерлер мен отандық өндірушілерді қолдау
Қазақстан Үкіметі азық-түлік бағасын реттеу саласында ауқымды реформаны іске қосуды бастады. Әлеуметтік маңызы бар тауарларға шекті баға белгілеудің орнына билік халықтың әлеуметтік әлсіз топтарына атаулы қолдау көрсетуге және сауда үстемесін қатаң бақылауға көшуде. Президенттің тапсырмасымен басталған бұл шара бизнеске арналған заңнамалық өзгерістердің кең топтамасының бір бөлігі болып табылады.
Қазақстан негізгі азық-түлік тауарларының бағасына тікелей араласу тәжірибесінен бас тартып отыр. Сауда және интеграция министрі Арман Шәккәлиевтің айтуынша, мемлекет бұдан былай шекті және ең жоғарғы бағаларды белгілемейді. Оның орнына басты назар әлеуметтік маңызы бар тауарларға сауда үстемесінің 15%-дан аспауын қатаң қадағалауға аударылады.
Реформаның негізгі мақсаты – нарықтық тетіктерді бұзбай, ең мұқтаж жандар үшін азық-түлік қолжетімділігін қамтамасыз ету. Жаңа жүйені сынақтан өткізу үшін «Цифрлық азық-түлік ваучері» пилоттық жобасы іске қосылды. Осы бастама аясында әлеуметтік тұрғыдан осал азаматтар арнайы ваучерлер алып, әлеуметтік маңызы бар тауарлар тізіміндегі өнімдерді сатып алу құнымен, яғни бөлшек сауда үстемесінсіз ала алады.
Баға саясатын өзгертуге қатар, үкімет отандық өндірушілерді қолдауды күшейтуде. Жаңа бағдарламаға сәйкес, сауда желілері сөре кеңістігінің кемінде жартысын Қазақстанда өндірілген тауарларға бөлуге міндетті. Бұл қадам жергілікті өндірісті ынталандыруға және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.
Сонымен қатар, ішкі нарықты сапасыз және қауіпті импорттық өнімдерден қорғау бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Бұл үшін барлық бақылаушы органдардың күшін біріктіретін Жағдайлық штаб жұмыс істейді. Арман Шәккәлиевтің айтуынша, бұл жұмыстың нәтижелері қазірдің өзінде байқалуда: 600 мың тоннадан астам мал шаруашылығы өнімін тасымалдаған 47 мыңнан астам көлік тексерілді. Нәтижесінде күмәнді тауарлар тиеген 900-ден астам көлік кері қайтарылып, өнімнің стандарттарға сәйкестігін растайтын 1000-нан астам құжаттың күші жойылды.
Осылайша, басталған реформа кешенді сипатқа ие. Бағаны тікелей реттеуден бас тарту адал бәсекелестікті ынталандыруға тиіс, ал атаулы көмек пен жергілікті фермерлерді қолдау тұтынушылардың да, қазақстандық бизнестің де мүддесін қорғауға бағытталған. Азық-түлік ваучерлері бойынша пилоттық жобаның табысты жүзеге асуы жаңа жүйені бүкіл елде толық көлемде енгізуге маңызды қадам болмақ.
