11.04.2025, 10:46
Минералдық тыңайтқыштар егістікке жетпей жатыр: жеткізілімдердің неге тоқтап қалғаны белгілі болды
Берешектер жеткізілімді тежеп тұр — шаруалардың бір бөлігі 2024 жылғы тыңайтқыш үшін төлемеген
Қазақстан өңірлеріне минералдық тыңайтқыштарды жеткізу қарқыны көктемгі егіс науқанына дайындықтың белсенді кезеңіне қарамастан, әлі де өте баяу жүріп жатыр. Үкіметтің хабарлауынша, басты себеп — 2024 жылғы жеткізулер үшін шаруашылықтардың берешектерін әлі өтемегені.
Жақында өткен үкімет отырысында айтылғандай, Ауыл шаруашылығы министрлігі минералдық тыңайтқыштарды енгізу көлемін 1,9 млн тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отыр. Алайда қалыптасқан жағдай егіс науқанының қызған шағында шаруаларды қажетті ресурстармен уақытылы қамтудың тәуекелдерін тудырып отыр.
Мәселенің түп-төркіні өткен жылға тіреледі: сол кезде отандық тыңайтқыш өндірушілер, жергілікті атқарушы органдардың кепілдігімен, шаруаларға субсидияланбайтын бөлікті (40%) күзге дейін бөліп төлеу мүмкіндігін берген еді. Бұл айналым қаражаты жетіспеген кезде үлкен қолдау болды. Алайда кейбір шаруашылықтар шарттық міндеттемелерін орындамай, зауыттардың ағымдағы жеткізіліміне кедергі келтірді.
Ауыл шаруашылығы вице-министрі Азат Султанов мәселені жедел шешу қажет екенін айтып, адал жұмыс істеген шаруалардың өзге шаруашылықтардың жауапсыздығынан жапа шекпеуі тиіс екенін атап өтті. Премьер-министрдің орынбасары — Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин бірқатар облыстардың әкімдеріне қаражатты қайтаруды қамтамасыз етуді және тыңайтқыштардың жеткізілуін жеделдетуді тапсырды.
Ауыл шаруашылығы министрлігінің дерегінше, елдің оңтүстік өңірлерінде қазірдің өзінде 423 мың гектар жерге тұқым себілді. Оның ішінде: 241 мың гектар — дәнді дақылдар, 88 мың гектар — мал азығы дақылдары, 29 мың гектар — көкөніс, 12 мың гектар — картоп, 15 мың гектар — бақша өнімдері және 35 мың гектар — майлы дақылдар. Жаппай егіс науқаны 15 мамырда басталады.
2025 жылғы өнімге арналған күздік дақылдар 405,7 мың гектарға егілді. Оның ішінде 73,3% жақсы күйде, ал 23,9% қанағаттанарлық жағдайда.
Серік Жұманғарин көктемгі дала жұмыстарына дайындық барысын бақылауды күшейтуді және ауыл шаруашылығы министрлігіне барлық туындаған мәселелерді жедел шешуді тапсырды. Вице-министрлер негізгі астық өсіретін өңірлерге жағдайды бақылау және жергілікті жерлерде жұмысты үйлестіру үшін жіберілді.
🔑 Негізгі түйіндер:
🔹 Берешектер жеткізілімді тежеп тұр — шаруалардың бір бөлігі 2024 жылғы тыңайтқыш үшін төлемеген.
🔹 Егіс науқанына қауіп төніп тұр — тыңайтқыштың кешіктірілуі көктемгі жұмыстарды баяулатуы мүмкін.
🔹 Үкімет араласты — әкімдіктерге берешекті қайтару тапсырылды, вице-министрлер өңірлерге жіберілді.