Астық одағы: Қазақстаннан жемдік ұн экспорты 2,5 млн тоннаға жетуі мүмкін

Қазақстанның Астық одағы ағымдағы маусымға арналған жемдік ұн экспорты бойынша болжамын қайта қарап, күтілетін көлемді 1,55 миллион тоннадан 1,85 миллион тоннаға дейін арттырды. Бұл өсім, ең алдымен, Қытай тарапынан туындаған жоғары сұранысқа байланысты және қазақстандық өндірушілерден қосымша астық көлемін талап етуі мүмкін. Бұл астық Ресейдің шекаралас аймақтарынан импортталуы ықтимал.
Астық одағының талдау департаментінің басшысы Евгений Карабановтың сараптамалық бағалауынша, келесі маркетингтік жылы ҚХР тарапынан қолайлы сауда саясаты сақталған жағдайда, Қазақстаннан жемдік ұн экспортының көлемі 2,5 миллион тоннаға жетуі мүмкін.

Рекордтық жөнелтімдер және Қытай факторы
Ағымдағы маусым бұрын-соңды болмаған өсу қарқынын көрсетіп отыр. Астық одағының деректеріне сәйкес, мамыр айында айлық жөнелту бойынша жаңа рекорд орнатылды – 264,6 мың тонна, бұл сәуір айымен салыстырғанда 20%-ға артық. Ағымдағы маркетингтік жылдың басынан бері экспорттың жалпы көлемі 1 472,1 мың тоннаға жетті. Бұл көрсеткіш 2023/24 маркетингтік жылының барлық көлемінен 1,9 есеге жуық артық, бұл нарықтың жедел дамып келе жатқанын көрсетеді.

Бұл өсімнің негізгі қозғаушы күші – Қытай, оның үлесіне барлық экспорттық жөнелтімдердің 98%-ы тиесілі. Евгений Карабановтың түсіндіруінше, жемдік ұн Қытайдың жануарлар мен құстарға арналған дайын жем өндірісі саласы үшін маңызды шикізат болып табылады. Қытайдың негізгі астық өндіретін аймақтарының оның солтүстік-батыс аумақтарынан, атап айтқанда, Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданынан географиялық қашықтығы көршілес Қазақстаннан импорттауды экономикалық тұрғыдан тиімді әрі логистикалық жағынан ыңғайлы етеді.

Қытайлық импорттаушылар үшін қосымша ынталандыру – жемдік ұнға кедендік баж салығының болмауы. Бұл оны бидайдан ерекшелендіреді, өйткені мемлекеттік квотадан тыс бидай импортына 65% мөлшерінде баж салығы салынады.

Өңдеу саласындағы инвестициялық бум
Жемдік ұнды өндіру үшін әртүрлі кластағы бидай мен арпа қолданылады. Шикізатқа қойылатын негізгі талаптар – ақуыз мөлшерінің болуы және күлділігінің жоғары болуы, бұл оны азық-түлік мақсатында пайдалануды болдырмайды. Стандартты рецептура шамамен 80% бидайдан және 20% арпа мен басқа да дәнді дақылдардан тұрады.

Артып келе жатқан сұраныс аясында Қазақстанда жемдік ұн өндіретін кәсіпорындар құрылысының нағыз дүмпуі байқалады. Евгений Карабановтың айтуынша, бұл өндірістер тез салынуымен, технологиялық қарапайымдылығымен және капиталды аз қажет етуімен сипатталады.

«Біз елімізде ай сайын екі-үш жаңа кәсіпорынның ашылып жатқанын байқап отырмыз», – деп атап өтті сарапшы.

Айта кетерлігі, бұл секторға тек қазақстандық кәсіпкерлер ғана белсенді инвестиция салып жатқан жоқ. Қытайлық компаниялар да жемдік ұн өндірісі нарығына сенімді түрде кіріп, Қазақстан аумағында жаңа қуаттарды құруға өз қаражаттарын салуда. Бұл қытайлық бизнестің тұрақты шикізат жеткізіліміне және екі ел арасындағы сауда байланыстарын нығайтуға ұзақ мерзімді мүдделілігін көрсетеді.