20.06.2025, 17:10
2030 жылға қарай Қазақстанда отандық тұқымдар егіс алаңдарының 80 %-на дейін қолданылады
Ғылым және селекция: Қазақстан 2030 жылға дейін отандық тұқым үлесін 80%-ға жеткізуді көздейді
2030 жылға қарай Қазақстан өз егіс алаңдарының 80 %-ына дейін отандық селекцияланған тұқым материалдарын қамтамасыз етуді мақсат етеді. Бұл міндетке аграрлық ғылымды және әдістемелік сүйемелдеуді ауыл шаруашылығы министрлігінің қарамағындағы Ұлттық аграрлық ғылыми–білім беру орталығы (НАНОЦ) жүктелген. Вице‑премьер – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғалин жуырда өткен отырыста аралық нәтижелер мен алдағы жоспарлармен танысты.
Басты ғылыми бағдарламалар
2024–2026 жылдар аралығында НАНОЦ 26 зерттеу жобасын жүзеге асыруда, жалпы бюджеті 22,7 млрд теңге. Негізгі бағыттар:
• Селекциялық технологияларды жетілдіру
• Органикалық егіншілікті енгізу
• Аграрлық өнімдерді қайта өңдеуді дамыту
Осы бағдарламалар аясында 2026 жылға дейін 109 жаңа сұрып пен гибрид шығару, сондай‑ақ 2 300 тонна түпнұсқа егістік материал жинақтау жоспарланған.
Өндірістік көрсеткіштер
Қазақстандық селекция тұқымдарының 80 %-ын қамтамасыз ету үшін жыл сайын шамамен 40 000 тонна түпнұсқа және элиталық тұқым шығару қажеттігі есептелген. 2024 жылы НАНОЦ 38 000 тонна тұқым өндірді, оның ішінде 11 400 тоннасы түпнұсқа репродуктивтік материал болды. Соңғы он жылда 154 ең өнімді дәнді дақылдар, бұршақты және майлы дақылдардың сұрыптары іріктелді. Солардың ішіндегі “Таймас”, “Астана‐2000”, “Кудесница”, “Айдын”, “Семеновна” және “Мактаарал‐5027” сұрыптары аумақтық орташа көрсеткіштерден айтарлықтай жоғары өнім береді және барлық агроаймақтарда кең көлемде енгізуге ұсынылады.
Ғылыми инфрақұрылымды дамыту
2025 жылғы 18 маусымда Сейфуллин атындағы Қазақ Ауылшаруашылық Техникалық Университетінде (ҚазАТУ) жаңа азық‑түлік қауіпсіздігі зертханасы ашылды. Оның жетілдірілген жабдықтары өнім сапасын бақылап, халықаралық санитарлық нормативтерге сәйкес келуін қамтамасыз етеді. Қытайдың Солтүстік‑Батыс ауыл және орман шаруашылығы университетімен серіктестікте органикалық өнімдерді сертификаттау орталығы құрылып, экологиялық таза ауыл шаруашылық әдістерін дамытуға қолдау көрсетіледі. Бұдан бөлек, Қазақстан–Қытай инновациялық астық сапасы орталығы іске қосылды. Мұнда лабораториялық зерттеулер жүргізіліп, цифрлық шешімдер енгізіліп, экспорттық стандарттар қалыптастырылады — бұл қазақстандық тұқымдардың әлемдік нарықтағы бәсекеге қабілеттілігін арттырады.
