Ауа райының аномалиялары Қостанай облысының егістіктеріне соққы берді

 

Қостанай облысында егін жинау науқаны барысында ауа райының күрт құбылмалары, шаруашылықтар арасындағы өнімділіктің айқын айырмашылықтары және дән сапасының төмендеуі байқалды. Жалпы алғанда, маусым өңірдің көптеген ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін күрделі өтті, дегенмен жекелеген оң нәтижелер де бар.

Арқалық қаласында 45 мың гектар жері бар шаруашылық басқаратын фермердің айтуынша, ауа райындағы “тербелістер” бүкіл циклге әсер етті.
«Басында ұзаққа созылған жауын-шашын болды, кейін қысқа уақытқа жақсы ауа райы орнады — техниканы барынша пайдаланып, тоқтаусыз жұмыс істеуге тура келді. Ал одан кейін қайта жаңбыр жауды. Қазір жағдай сәл тұрақталды, егер ауа райы тағы бұзылмаса, айтарлықтай шығынсыз аяқтаймыз деп ойлаймын», — дейді шаруашылық өкілі.

Алайда, бидайдың өнімділігі төмен болды — бар болғаны 8,5 ц/га. Бұл тек жинау кезінде жауынның көптігінен ғана емес, себу науқанындағы он күндік үзілістен де туындаған. Дән сапасы да төмендеді. Бидай негізінен үшінші классқа жатады, кей жерлерде клейковинасы 29–30 %, ал кейбір учаскелерде 22–24 % ғана.

Қыркүйек айының соңында үшінші класты бидайдың сатып алу бағасы тоннасына 90–105 мың теңге деңгейінде қалыптасты.

Қарсы мысал ретінде Узынкөл ауданындағы шаруашылықтар тұрақты нәтиже көрсетіп отыр. Кейбір аграршылар ауа райының қиындықтарына қарамастан жақсы өнім алды — шамамен 30 ц/га. Сапасы негізінен үшінші класс деңгейінде.
«Жаңбыр, шүкір, дән сапасына әсер етпеді. Бидай орта есеппен 28 ц/га шықты — бұл біздің өңір үшін өте жақсы көрсеткіш», — дейді фермерлер.

Дегенмен, тамыз айындағы жылудың жетіспеушілігі кей жерлерде сапаны төртінші классқа дейін төмендетті. Көптеген шаруалар астықты кептіргіштерге қойып, нарықтағы тұрақтылықты күтуде.

Сарыкөл ауданында дәнді дақылдардың өнімділігі 15-тен 20 ц/га дейін өзгереді. Мұнда да жаңбыр егін жинауды кешеуілдетіп, сапаны төмендетті.

Алтынсарин ауданында орташа өнімділік 22 ц/га. Кей учаскелерде жоғары сапалы («хай-про») дән алынды, бұл тыңайтқыштардың қосымша қолданылуымен байланысты. Бірақ жалпы сапа біркелкі емес.

Кейбір ерекше жағдайлар да тіркелген. Бір шаруашылықтың айтуынша, бүкіл өңірді жауын жауып тұрғанда, олардың алқаптарында мамырдан шілденің соңына дейін тамшы жаңбыр болмаған.
«Соның салдарынан өнім әлсіз болды. Енді, керісінше, жаңбыр қайта кедергі келтіріп жатыр — алқаптарды су басып тұр. Бидай сапасы, сірә, тағы төмендейді», — дейді фермер.

Жаңбыр түспей тұрған кезде астық үшінші классқа жатты, бірақ қалған бөлігі әлі толық піспеген.

Қарасу ауданында кей шаруашылықтарда өнімділік 29 ц/га жетеді. Алғашқы партия төртінші класс болды — ағарған, әлсіз дамыған. Бірақ кейінгі сорттар өзін жақсы көрсетті — үшінші класс.
«Әзірге сатпадық. Бағаны бақылап отырмыз, бірақ 4-класс үшін 63 мың теңгеден (ҚҚС-сыз) жоғары баға көрмедім. Нарық тұрақсыз — астық көп. Кімде техника мен қойма жоқ, сол бірден өткізеді. Біз жағдайды күтеміз», — дейді аграрий.

Алдын ала мәлімет бойынша, облыс бойынша орташа бидай өнімділігі 11,9 ц/га. Ең жоғары көрсеткіштер — Сарыкөл және Узынкөл аудандарында.
Жалпы, себу алаңы 3,4 млн гектар болғанда, бидайдың жалпы өнімі шамамен 4 млн тоннаға жетеді.